Het 3-5-2 systeem is in Nederland beter bekend geworden door de keuze van Louis van Gaal. De oud-bondscoach koos eerst voor het WK van 2014 voor het systeem, en daarna in 2022 opnieuw.
Ook onder Koeman speelt Oranje regelmatig in een systeem met wing backs. De huidige bondscoach lijkt een voorkeur te hebben voor 3-4-3, maar heeft al vaker het team in 3-5-2 laten spelen. Op weg naar het EK van 2024 moet worden gekozen wat het beste past bij de groep.
Wing backs hebben de taak de gehele flank bestrijken. In de meeste gevallen bezetten zij bij balbezit tegenstander de positie van back. Bij balbezit nemen zij de positie in van middenvelders die de zijkant van het veld bespelen. Dan hebben zij de taak om het veld breed te houden.
In de aanval kunnen zij de tegenstander verrassen door loopacties breed en diep te maken. Het is geen toeval dat Dumfries in de rol van wing back zich heeft ontwikkeld tot één van de belangrijkste spelers van het Nederlands Elftal.
Verdedigen
Wing backs hoeven niet altijd volledig terug bij balverlies. Er is een andere optie. Dit is een tactische variant van 3-5-2, wat in verdedigend opzicht een 4-4-2 wordt. Door aan één kant de wing back volledig in te laten zakken, komt deze in de positie van back.
Aan de andere kant van het veld blijft de wing back een middenvelder, om druk te kunnen zetten op de tegenpartij. Daarmee schuift de linker centrale verdediger naar de back positie. Ik maak het duidelijker met het volgende voorbeeld. Stel, het team staat in 3-5-2 maar verliest de bal.
De tegenstander herovert de bal op eigen helft, in de buurt van de eigen 16. Dit betekent dat de twee spitsen diep stonden, maar ook beide wing backs, en een aanvallende middenvelder. Het team hield vijf spelers achter de bal. Voor het voorbeeld gaan we uit van een team dat geen druk vooruit zet.
Dus vanuit deze situatie besluit de ploeg in te zakken. Direct na het balverlies zakken de spelers die deelnamen aan de aanval twintig meter in. De tegenstander gaat aan een opbouw beginnen. De bal gaat rond, en de tegenpartij schuift langzaam op naar voren. Nu komt de bal bij de rechtsback.
De wing back op links gaat door op de back, om daar druk te zetten. Wat betekent dit voor de rest van het elftal? Het komt neer op het kantelen naar de bal. De linker centrale verdediger gaat vanuit het centrum naar de back positie. De twee centrale verdedigers schuiven mee naar die kant.
Nu is het aan de wing back op rechts om dat gat te sluiten. Deze komt dan in de positie van rechtsback, en moet voorkomen dat er veel ruimte ontstaat tussen die positie en het centrum. Het trio op het middenveld zorgt dat daar de ruimtes klein zijn en tegenstanders worden opgepakt.
Als de bal door de rechtsback van de tegenpartij terug wordt gespeeld naar het centrum en de linksback wordt gezocht, doet het team hetzelfde aan de andere kant. De wing back op rechts verlaat de positie van back, en gaat vooruit. De rechter centrale verdediger komt op die plek.
De linker centrale van het moment hiervoor schuift mee. Hierdoor gaat de speler die op de positie van linksback stond (weer) helemaal mee naar het centrum. De wing back op links komt nu op de positie van back te staan. De drie middenvelders blijven zoveel mogelijk op de eigen posities staan.
De Keuze
Welke keuze wordt gemaakt, is afhankelijk van een aantal dingen. Ik denk dat de bovenstaande optie wat meer tactisch vermogen vraagt van een team. Spelers moeten in staat zijn om beide systemen te begrijpen, en uit te voeren.
Het voordeel is dat het team ook op andere momenten in 4-4-2 kan gaan staan, waardoor de tegenpartij moeite zal hebben met reageren. Hoe meer het team bewust kan switchen tussen beide systemen, hoe meer er kan worden geprofiteerd van de verwarring bij de tegenpartij.
Afhankelijk van het niveau, is het beter om de 3-5-2 in het begin zo simpel mogelijk te houden. Dat betekent in verdedigend opzicht gewoon van de 3-5-2 een 5-3-2 maken. De wing backs moeten in deze optie simpelweg snel terug zijn bij balverlies.
Als het team op een gegeven moment de basis van een 3-5-2 systeem onder de knie heeft, kan deze worden uitgebreid.
Geschreven door: Freddy Gomes