Voetbalverenigingen worden geleid door mensen. En mensen maken fouten. Dat is op zich geen probleem. Het probleem is dat mensen vaak moeite hebben met het toegeven van fouten en vervolgens het verbeteren van het gedrag wat leidt tot fouten.
Dat is niet gek, want iedereen probeert de eigen positie te beschermen. Hoe hoger het niveau van de voetbalclub, hoe meer aandacht er is, en daarmee ook druk van buiten. Supporters willen op korte termijn prestaties zien. Niet volgend seizoen of het seizoen daarop. Nee, aanstaande zaterdag al. Anders wordt er een nieuwe trainer aangesteld.
De eerste die eruit vliegt bij tegenvallende resultaten is de trainer.
Geen rol is binnen clubs zo kwetsbaar. Toch is het ontslaan van de trainer bijna nooit de oplossing. In de meeste gevallen zijn de problemen namelijk niet ontstaan bij de trainer. Waarom zou daar dan wel de oplossing moeten liggen? Helaas voor trainers is het vaak een makkelijke manier om de eigen positie te versterken en tegelijk de supporters tevreden te houden.
De technisch directeur dient voor de aanstelling van een nieuwe trainer de tijd te nemen. Meegaan in de snelheid van de markt is verleidelijk. Hoe belangrijker de beslissing, hoe meer tijd er genomen moet worden. Clubs doen dat meestal andersom. Onder druk van de markt en de eigen fans maken clubs keuzes op een wijze die alleen maar leiden tot nieuwe problemen.
Wanneer clubs in de rij staan voor spelers, gaat de prijs omhoog, en ook de druk waaronder dat besluit wordt genomen. Waar er juist heel goed moet worden nagedacht over het uitgeven van veel geld voor een nieuwe speler, is die tijd er niet, en wordt het contract al opgesteld. De speler blijkt niet te passen bij de speelwijze. Komt op de bank terecht, en wil vertrekken. Weg investering.
Hetzelfde geldt voor trainers. Uit angst dat een gewilde trainer mogelijk tekent voor een andere club. Dat kan gezichtsverlies betekenen voor de betrokkenen. Ik zou zeggen: “Geen probleem, we wensen je veel succes verder. Wij nemen hier de tijd voor onze besluiten. Zeker de beslissingen die impact zullen hebben op de langere termijn”.
Ik heb natuurlijk makkelijk praten vanaf mijn toetsenbord. Ik wordt niet onder druk gezet, hoe subtiel dat soms ook kan gebeuren, om zo snel mogelijk tot bepaalde resultaten te komen. Wanneer een club een aantal spelers niet kan contracteren, en ook nog eens één of twee trainers bij andere clubs ziet tekenen, heeft wat uit te leggen aan de eigenaren en de supporters.
De uitleg
Door het ontslaan van de trainer, geeft de club het signaal af van een technisch probleem. Misschien was het probleem het systeem, of het ontbrak aan de juiste 'chemie' tussen de groep en de staf. Dat er kritiek is vanuit de groep aan de trainer, wil niet zeggen dat deze moet vertrekken. De trainer moet luisteren naar wat de groep wil, en moet in staat zijn zich hierop aan te passen.
Hoe dan ook, een trainer heeft tijd nodig. Goed werk duurt maanden of jaren om tot stand te komen. De meeste trainers krijgen die tijd niet. Trainers die wel jaren de tijd krijgen om iets neer te zetten, betalen vaak het vertrouwen terug. Jürgen Klopp was bij een andere club waarschijnlijk al ontslagen. Bij Liverpool kreeg hij tijd. Het leverde de eerste landstitel in 30 jaar op.
Sir Alex Ferguson kreeg de tijd van Manchester United om iets moois neer te zetten. Hij werd in 1986 aangesteld, en pas in 1993 mocht de club zich eindelijk weer kampioen van Engeland noemen. De club won tussendoor de FA Cup, maar de resultaten in de competitie vielen zwaar tegen. Hij behield het vertrouwen van de club, en betaalde dit op fantastische wijze terug.
Klopp en Ferguson wegsturen na een aantal teleurstellende seizoenen zou geen vreemde beslissing zijn. De vraag is of een andere trainer het beter zou hebben gedaan. De kans is groot dat de clubs juist in een spiraal van ontslagen zou belanden. Een situatie waarin vervolgens anderen binnen de club zouden proberen de schuld van het falen bij een ander neer te leggen.
Trainers ontslaan kost veel geld én veel tijd. Als dit vaker moet gebeuren, gaat ten koste van de cultuur. Waarom zou een club alle tijd nemen voor het aanstellen van een trainer die toch niet lang in dienst blijft? Om de situatie enigszins te redden haalt de club toch een aantal spelers die komen omdat de trainer daarom vraagt. Ook die spelers zullen maar kort bij de club zitten.
Bij een club dient er rust te zijn. Dat wil niet zeggen dat de lat niet hoog moet liggen. Het betekent dat mensen de tijd dienen te krijgen om goed werk te verrichten. Alleen met tijd kom je erachter of de juiste mensen op de juiste plek zitten. Als dat zo is, moeten die zo lang mogelijk blijven zitten.
Er zijn situaties waarin het probleem te groot is. Wanneer een groep weigert met een trainer verder te gaan, dan heeft de club weinig keus. In veel gevallen zien we echter het tegenovergestelde. Een groep die aangeeft verder te willen met de trainer. Om daarna van 'beleidsmakers' te vernemen dat de situatie onhoudbaar zou zijn.
Ook spelers weten op een gegeven moment dat het gras lang niet altijd groener is. Trainers hebben verschillende kwaliteiten. Bepaalde kwaliteiten passen soms beter bij de ene groep dan de ander. Spreken over een schok effect is leuk, maar het is niet hoe het werkt. In dat geval zou 4 keer per jaar van trainer wisselen de beste oplossing zijn.
Al vallen de resultaten tegen, spelers beseffen dat er een proces gaande is. Dat onderbreken maakt die tegenvallende prestaties in één klap zinloos. Met een nieuwe trainer zal de groep opnieuw moeten beginnen. Zeker wanneer er een ander systeem wordt gespeeld.
Neem de tijd. Stel de juiste mensen aan. Laat deze mensen in alle rust aan het werk gaan. Ook (ervaren) trainers moeten zich nog verder ontwikkelen. Leg ontevreden supporters uit wat de club van plan is.
Ferguson en Klopp zijn absolute toptrainers. Maar het zijn geen tovenaars. Onder de twee waren Man U en Liverpool niet ineens teams die prijzen pakten. Het heeft jaren nodig gehad. De clubs stelde de twee in staat om grote dingen te bereiken.
Hier kunnen veel clubs, groot en klein, behoorlijk van leren.