Een tijd terug schreef ik over mijn mooie herinneringen aan het spelen 'op 4'.
Sindsdien denk ik veel aan het opstellen van een middenvelder op de positie van vrije verdediger, zodat deze kan inschuiven. Niet alleen een speler die wat meer kan brengen in de opbouw, maar een speler die daarnaast bij balbezit zorgt voor een extra speler op het middenveld.
Dit kunnen uitspelen zal leiden tot een overtal situatie op de helft van de tegenstander.
De opbouw
Net als in 4-3-3 gaan de backs hoog gaan staan. Dan kan je met de 3 (centrale) verdedigers naast elkaar gaan staan, zoals een opbouw er in een 3-5-2 systeem eruit zou zien. Een interessante optie is voor mij spelen met een inschuivende verdediger. Deze speler kan bij balbezit vooruit.
De bezetting op het middenveld zal rekening moeten houden met deze beweging. Dat betekent dat je dan niet met een (vaste) punt naar achter speelt of, indien wel die keuze wordt gemaakt, bij het inschuiven het middenveld anders gaat staan. Er kan een mooie ruit worden gevormd.
Wie wil opbouwen via het middenveld zal moeten voetballen met de punt naar achter, volgens Johan Cruijf. Dit zien we terug in de manier waarop hij als trainer altijd wilde spelen. Cruijff koos op die positie het voetballende vermogen van Guardiola.
De theorie van Cruijff is dat 2 controlerende middenvelders elkaar bij balbezit blokkeren, en hiermee voorkomen dat zij kunnen worden ingespeeld. Hoewel is waar is betekent het niet dat deze 2 spelers bij balbezit naast elkaar moeten blijven staan. Zij zullen ruimte voor elkaar moeten maken.
De ruit
Dankzij de ruit kan een aanvallende middenvelder kort achter de spitsen spelen. Stel hier een technisch sterke speler op, die in staat is tussen de linies te voetballen. De verdedigende middenvelder van de tegenpartij zal deze speler moeten afstoppen.
Het centrale duo zal achterin de situatie met de twee spitsen moeten oplossen. De backs kunnen hierbij worden betrokken, of de verdedigende middenvelder kan erbij worden betrokken. Dit betekent dat er een andere middenvelder verantwoordelijk wordt voor de speler achter de spitsen.
Het zal in de as nog drukker worden, waardoor je dus veel hebt aan een speler die sterk is in de kleine ruimtes. Een speler die met weinig ruimte kan doordraaien en daarna de spitsen weg kan steken. Dat zal in dit geheel veel opleveren voor het team.
Er zijn dan nog twee middenvelders over die een bijdrage kunnen leveren aan het positiespel van het team. De tegenstander zal veel extra meters moeten maken om hiermee om te gaan. Deze middenvelders kunnen ook door verschillende loopacties te maken de tegenpartij verwarren.
Aan de zijkant
In dit systeem kan een traditionele back mogelijk nog verrassender zijn dan een wing back. Dit komt omdat de backs in de aanval momenten zullen moeten kiezen. Wing backs doen normaal gesproken in elke aanval mee. En in veel gevallen ook nog eens tegelijk.
Dit heeft te maken met de inschuivende (vrije) verdediger, waardoor het team in balbezit met 4 verdedigers staat. Omdat de aandacht uitgaat naar wat er centraal speelt, kunnen de backs langzaam vooruit tijdens het rondspelen van de bal. De tegenstander zal zich richten op de vrije mensen op het middenveld.
Als er dan uit het niets een back opkomt, die wordt vrijgespeeld door de inschuivende verdediger, zal de tegenstander nog niet bevatten wat er allemaal gebeurd. Het zal afhangen van de oplossingen die zij kiezen. Hoe verdedigen zij tegen de aanvallende driehoek?
Anders
Er zijn genoeg vooroordelen tegen een systeem als 5-3-2. Die heb ik zelf namelijk ook. Vaak zien we kleinere teams die kiezen voor dit systeem, juist omdat ze niet van plan zijn om echt aan te vallen. Het is niet gek om die teams zelfs in de praktijk 5-4-1 te zien spelen.
Het idee achter de 5-3-2 die ik hier beschrijf, is dat de begin opstelling kan worden aangepast dankzij de inschuivende verdediger. Het duurt even voor een tegenstander door heeft wat er precies op het veld gebeurd. Na een paar minuten denkt de tegenpartij 3 centrale verdedigers te zien.
Ze krijgen misschien het idee op het middenveld koppeltjes te kunnen vormen. Tot er in balbezit een paar keer iemand inschuift. Dan kan er ook op het middenveld worden geschoven, en kan er worden gespeeld met iemand kort achter de twee spitsen.
Tot slot heb je de backs die, indien zij goed de momenten kiezen, de tegenpartij volledig kunnen verrassen. Om te voorkomen dat de tegenstander door krijgt hoe er wordt gespeeld, kan er makkelijk weer terug worden geschakeld naar de begin opstelling.
Het vraagt wat van een team om dit uit te kunnen voeren. Spelers moeten de tijd krijgen om deze flexibele formatie te leren hanteren. Als dat lukt, zullen tegenstanders hier veel moeite mee hebben.
Geschreven door: Freddy Gomes