Mijn vader was een enorme voetballiefhebber. Als klein jongetje bracht hij hele dagen voetballend door met zijn vriendjes, op de Kaapverdische Eilanden.
Later, voetbalde hij op een leuk niveau in Noorwegen, en daarna vele jaren in Rotterdam binnen de Kaapverdiaanse gemeenschap. Als enige vader was hij als vijftiger zelfs regelmatig te vinden op de pleintjes van Rotterdam-Noord. Hij kon aardig fanatiek zijn, terwijl ik als voetballer eerder flegmatiek was.
Als kind ontdekte ik al vroeg zijn videobanden. Wanneer ik thuis was tijdens schoolvakanties keek ik zoveel mogelijk naar oude FA Cup finales, en het EK van 1988. Oranje had een fantastisch elftal met 'de grote 3' van het Italiaanse AC Milan. Gullit, Rijkaard en Van Basten hoorden bij de beste voetballers ter wereld.
Het Nederlands Elftal had ook een onvergetelijke keeper. Het was Hans van Breukelen die in eerste instantie zorgde voor mijn interesse in het spelletje. Ik probeerde net als Van Breukelen door de lucht te vliegen in een poging denkbeeldige afstandsschoten tegen te houden. Pas later toen ik zelf ging voetballen had ik meer aandacht voor spelers, zoals de kleine Braziliaan Romario.
Oranje het EK zien winnen van 1988, al was het jaren later, maakte van mij een echte Oranje fan. Waar anderen vooral wilden kijken naar de grote toernooien, keek ik alles. Zelfs wedstrijden tegen staten als San Marino en Andorra keek ik live. Ook voor oefenwedstrijden, soms midden in het seizoen en ver voor grote toernooien, ging ik zitten.
Hoewel het voor anderen wedstrijden waren waar het werkelijk nergens over ging, dit waren de beste Nederlandse voetballers samen in één team. In verschillende periodes kwam het voor dat deze spelers uitkwamen voor de grootste clubs ter wereld.
Al is er sinds 1988 geen sprake meer geweest van het winnen van een toernooi, Oranje heeft grootse dingen laten zien. Dit was natuurlijk ook voor 1988 zo, met finales in '74 en '78. In beide gevallen werd er verloren van het thuisland. De WK-finale van 2010 werd verloren tegen één van de beste teams ooit.
De selecties die in staat waren een WK-finale te halen, stonden bekend als grote teams. Zelfs zonder Johan Cruijff stond er in '78 een speciaal elftal op het veld. Hoe anders was dit in 2014. Het team draaide zo teleurstellend dat bondscoach Louis van Gaal op drastische wijze ingreep. Het systeem ging op de schop. Oranje kwam uit in een 3-5-2.
Ondanks deze wijziging waren de verwachtingen laag. Niet veel mensen zagen Oranje de groep met Spanje en Chili overleven. De meesten van ons zaten er behoorlijk naast. De tactische ingreep van Van Gaal leidde een matig team met een gouden driehoek bijna naar de finale. Pas in de halve finale lukte het Argentinië om Oranje te stoppen.
Dat matige elftal zorgde voor een uitzonderlijke prestatie. Toch betekende het een periode voor Oranje waarin moest worden opgebouwd. Het EK van 2016 én het WK van 2018 gingen aan het Nederlands Elftal voorbij. Het opbouwen lukte, en Oranje kwam terug. Er volgde een Nations League finale, en kwalificatie voor het EK 2020 lukte ook.
Problemen
Tijdens een aantal toernooien zijn er in het verleden berichten geweest over problemen in het Oranje-kamp. Hier moest ik aan terugdenken tijdens het bekijken van een Netflix documentaire over Nicolas Anelka. Hij was het onderwerp van een rel binnen de Franse selectie tijdens het WK van 2010 in Zuid-Afrika.
Hoewel het bericht van de Franse pers redelijk klopte, ging het mij vooral om de wijze waarop de berichtgeving tot stand kwam. In de docu wordt een beeld geschetst van de druk die journalisten wordt opgelegd om met 'nieuws' te komen. Een journalisten legde uit hoe zij met z'n allen ergens zaten opgescheept, te wachten tot er maar iets gebeurde wat als een verhaal kon worden gebracht.
Het deed denken aan de manier waarop de pers altijd de nadruk probeerde te leggen op problemen binnen de groep, zoals met de oud-Ajax spelers. Het verhaal van de zogenaamde kabel werd altijd opgehaald. De media vaart niet wel bij een rustige groep zonder issues. Hoe spectaculairder, hoe beter. Dat dit geen soap serie is maar een voetbalelftal doet er voor de pers niet toe.
De reactie van het Franse team in 2010 liet zien welke invloed het kan hebben op de groep. Het geeft ook aan dat spelers genoeg meekrijgen tijdens een toernooi, en dat dit de groep zeker niet ten goede komt. Er zijn altijd en overal discussies en problemen binnen de kleedkamer. Dat is vrij normaal, zeker wanneer je te maken hebt met ego's en meerdere leiders.
Het feit dat iemand als Mbappé het afgelopen WK weigerde om met de pers te spreken juich ik dan ook toe. Het is in deze tijd niet meer van toegevoegde waarde. Elk woord kan en zal in de media worden verdraaid, op zoek naar een verhaal voor op de voorpagina. En wie kan je daar dan beter op hebben dan de beste voetballer van het land?
Mbappé besloot dat de boetes die komen kijken bij de weigering het waard zijn om zijn rust te behouden. Zo kan een speler zich 100% bezighouden met wat er op het veld moet gebeuren. Willen zij iets melden aan de fans, dan kan dit makkelijk via alle social media kanalen. Hopelijk kan deze ontwikkeling er in ieder geval voor zorgen dat media manipulatie tot het verleden behoort.
Oranje in 1988
In 1988 zag de wereld er anders uit. De Sovjet Unie bestond nog. Ook het voormalige Joegoslavië was één land. Dat was niet het geval bij onze oosterburen. Duitsland was in '88 nog gescheiden door de Berlijnse muur. Hierdoor spraken we in die tijd van de landen West-Duitsland en Oost-Duitsland.
Slechts 8 landen deden mee aan het EK van 1988 in West-Duitsland. Het Oranje van bondscoach Rinus Michels was ingedeeld bij de Russen, Engeland en Ierland. Het toernooi begon teleurstellend met een nederlaag tegen Rusland. Hierdoor zat Oranje direct in een erg lastige positie.
Ondanks de slechte start, wist Oranje overtuigend te winnen tegen de Engelsen. Dankzij 3 goals van de herstelde Marco van Basten, was het Nederlands Elftal helemaal terug in het toernooi. Tegen Ierland won Oranje zeer moeizaam met dank aan een wat vreemde goal van Wim Kieft. Het deed er niet toe, want het team ging naar de halve finale.
Hierin was West-Duitsland de tegenstander. In een beladen duel in een vol stadion in München, wist Oranje met 2-1 te winnen. Het thuisland verslaan op eigen grond betekende veel. Naast een revanche voor de verloren WK-finale van 1974, waren we pas 40 jaar verder na de Tweede Wereldoorlog. Het zorgde bij veel Nederlanders voor een hoop emoties.
De 2-1 kwam opnieuw op naam van Marco van Basten, na een mooie pass van Jan Wouters. Van Basten vocht in deze tijd keiharde duels uit met verdediger Jurgen Köhler. De finale won Oranje met 2-0 van Rusland. Het was weer Van Basten die scoorde, deze keer met een wereldgoal. Ook aanvoerder Ruud Gullit wist in de finale te scoren.
Opvallend is dat Oranje het toernooi speelde in een 4-4-2 systeem. Terwijl we het meestal hebben over spelen in 4-3-3, zijn de meest succesvolle toernooien sinds 1988 gespeeld in een ander systeem. Tijdens het WK van 2010 speelde Oranje in 4-2-3-1. Al kan dit systeem als een variant van 4-3-3 worden gezien, zit er met de 2 vaste verdedigende middenvelders een belangrijk verschil in.
In 1998 en 2014 speelde Oranje twee halve finales op een WK. Brazilië en Argentinië bleken te sterk. In 1998 had Hiddink gekozen voor 4-4-2. In 2014 had Van Gaal het systeem omgegooid na een aantal teleurstellende wedstrijden. Zijn 3-5-2 bleek de beste opstelling voor de selectie.
Ik ben nog lang niet klaar met kijken naar Oranje.
Het is de vraag of we de successen uit het verleden kunnen herhalen. Toch hebben we vandaag met spelers als Frenkie de Jong, Van Dijk, Gakpo, Aké, De Ligt en Dumfries spelers die uitkomen voor de Europese top. Met als talenten als Xavi Simons erbij zit er ook genoeg kwaliteit in de selectie waar nog vele jaren een beroep op kan worden gedaan.
Dankzij de recente systeem switch van Ronald Koeman, lijkt kwalificatie voor het EK van 2024 zo goed als zeker. In de 3-4-3 van de bondscoach was het onder meer Dumfries die de aandacht trok met zijn spel.
Ik denk dat het verstandig zou zijn als Koeman eraan werkt om dit systeem de komende tijd er beter in te krijgen met de huidige selectie spelers. Naast Dumfries heeft Oranje bijvoorbeeld ook de beschikking over Frimpong. Met de ontwikkeling van het voetbal van de afgelopen jaren wordt deze positie steeds belangrijker.
Wie beschikt over toppers op die posities, doet er daarom goed aan deze op de best mogelijke manier te gebruiken. Welk systeem Oranje ook speelt, ik zit voor de buis.
