"Ik ben een kind van de club. Het is altijd mijn club geweest, en ik kan niet aanzien hoe mijn club wordt vernederd. We moeten scoren in het eerste kwartier, dan kunnen we deze wedstrijd nog winnen." – Steven Gerrard (in de rust van de finale tegen AC Milan)
Het trainerschap kan een hele ondankbare taak zijn. Wanneer het team wint, zijn de spelers daarvoor verantwoordelijk. Wanneer het slecht gaat komt dat door de keuzes van de trainer. Langs de kant proberen trainers soms uit alle macht over te brengen op het team wat er dient te worden uitgevoerd, maar vaak blijkt het op de wedstrijddag toch een kwestie van toekijken.
Uit eigen ervaring weet ik hoe moeilijk het voor de meeste trainers is om tactische omzettingen door te voeren gedurende een wedstrijd, maar juist op die wijze kan een trainer (in combinatie met de wissels) de meeste invloed hebben op het resultaat.
De Champions League finale van 2005 was één van de meest spectaculaire ooit. Na een fantastische eerste helft van AC Milan, waarin het liefst drie keer tot scoren kwam, leek de wedstrijd gespeeld. Het Liverpool van Dirk Kuijt kwam er absoluut niet aan te pas, en de tweede helft zou slechts een formaliteit zijn. Rafa Benitez, de trainer van Liverpool dacht daar echter anders over.
Benitez staat er bekend om staat dat hij vooral een 'tactische coach' is, en niet één die aanvallend en dominerend wil spelen. In de wedstrijd tegen AC Milan toonde hij zijn kracht, hoewel je natuurlijk ook kan afvragen of hij niet beter voorbereid had moeten zijn op een 'Milan' dat speelde op een bekende wijze.
Het was vooral het onvoorstelbaar sterke middenveld van Milan dat problemen opleverde. Pirlo, Seedorf en Kaka konden als geen ander de oplossing vooruit vinden, ook op momenten dat er druk werd gezet. De spitsen Shevshenko en Crespo zorgden er met hun loopacties voor dat de ruimtes die Liverpool achter zich weggaf telkens konden worden benut.
De omzetting van Benitez
In de rust haalde Benitez rechtsback Steve Finnan uit de ploeg, om zo over te kunnen schakelen op een 3-5-2 systeem. In het systeem van Carlo Ancelotti, een 4-4-2 in een ruit, had Finnan zeer veel moeite met de ruimte die bij moest bespelen bij balbezit tegenstander (oftewel BBT).
Een (rechts)back kan, wanneer er wordt gespeeld tegen een tegenstander met 2 spitsen, een aantal dingen doen:
- In het geval de trainer centraal kiest om 1 op 1 te spelen, kan de rechtsback door te 'knijpen' (of kantelen) zijn centrale duo ondersteunen.
- De trainer kan ervoor kiezen dat de rechtsback 1 van de 2 spitsen van de tegenstander dient op te pakken zodat 1 van de centrale verdedigers kan spelen als 'vrije man'.
- De rechtsback kan vooral in zijn eigen zone blijven spelen, en doorschuiven naar de buitenste middenvelder van de tegenstander. Dit is vooral handig wanneer de tegenstander met een buitenspeler speelt op die positie. Betekent dus wel vaak in ieder geval aan één kant behoorlijk hoog druk zetten.
Op het moment dat Liverpool 3-5-2 ging hanteren was de ploeg veel meer 'in balans'. Het kon veel beter omgaan met de manier van spelen van AC Milan. De drie man achterin hadden samen de taak om de twee spitsen van de Italianen te bespelen. Door met een vrije man te spelen konden de grote ruimtes van de eerste helft beter worden gedicht.
Belangrijker was dat Liverpool veel meer controle kreeg op het middenveld. De 'ruit' van de Milanezen zorgden de gehele eerste helft voor een man meer situatie, die dankzij het ongekend hoge niveau van de spelers leidde tot zeer veel gevaarljke momenten. De Duitser Hamann werd ingebracht, en hij moest samen met Alonso ervoor zorgen dat Milan minder ruimte tussen de linies zou vinden.
In principe (en op papier) speelden de Engelsen nu met een man meer op het middenveld. Vooral de uitvoering was waar 't uiteindelijk om ging. In de praktijk gebeurde er nu het volgende:
- Twee spelers in de buurt van Kaka,
- 1 voor de speler 1 om de ruimte rondom die speler te controleren
- 1 op 1 tegen spelers als Kaka en Seedorf
Meer druk (en vooral beter druk) op het trio Pirlo, Seedorf en Kaka. Rise zorgde persoonlijk voor het opvangen van de aanvallend ingestelde Cafu, Smicer bestreek de rechterflank waar hij verantwoordelijk was voor Maldini én het opvangen van Seedorf in de zone.
Het 'Mirakel van Istanbul' zal bij de meeste mensen vooral in het geheugen staan als de wedstrijd waarbij Steven Gerrard op indrukwekkende wijze zijn ploeg bij de hand nam bij een onmogelijke opgave. En hoewel de captain van Liverpool het absoluut verdiend voor altijd zo te worden herrinnerd, was het in mijn ogen trainer Rafa Benitez die met zijn tactische omzetting de basis legde voor de uiteindelijke overwinning.
