Is 5-3-2 een defensief systeem? Draait het volledig om het verdedigen?
Bij de teams die we vaak in dit systeem zien spelen wel. Wanneer Oranje speelt tegen kleine teams als Gibraltar of Andorra, spelen zij meestal met vijf verdedigers. 2 echte backs, 2 voorstoppers en een vrije verdediger die het liefst als een ouderwetse laatste man de verdedigers ondersteund.
Deze uitvoering van het systeem voorkomt dat we zonder vooroordelen kunnen kijken naar een speelwijze met vijf verdedigers. Dat komt onder meer omdat het duidelijk is dat deze teams het veld opgaan om de schade zo klein mogelijk te houden.
Als er sprake is van twee teams die weinig in niveau verschillen, of zelfs gelijkwaardig zijn, kan de uitvoering van 5-3-2 (of 5-4-1) er totaal anders uit komen te zien. Dan kan het elftal de wil hebben om op te bouwen, en druk te zetten op de bal.
Intenties
Systemen worden soms omschreven als aanvallend óf verdedigend. Maar of een ploeg aanvallend of verdedigend speelt, hangt af van de uitvoering. Met welke intenties gaat een team het veld op? Daarnaast ben ik het niets eens met de negatieve kijk op wat verdedigend voetbal wordt genoemd.
Op papier lijkt een 4-3-3 systeem aanvallender dan een 5-3-2. Dat hoeft in de praktijk natuurlijk niet zo te zijn. Een team spelend in 4-3-3 dat liever inzakt, én de bal laat aan de tegenstander, speelt geen aanvallend voetbal. De intentie speelt dan een grotere rol dan de opstelling.
Een trainer kan er voor kiezen om de counter te zoeken vanuit een 4-3-3, met twee snelle buitenspelers en een pure afmaker voorin. In 5-3-2 is het ook mogelijk om de bal te willen hebben, en druk vooruit te zetten. Het systeem biedt kansen om vanuit de basis de speelwijze aan te passen.
Zo schreef ik eerder over hoe je 5-3-2 kunt spelen met een inschuivende verdediger. In tegenstelling tot het spelen in 3-5-2, heb je in dit systeem geen wing backs die in balbezit altijd naar voren gaan. Hierdoor kan je met de extra middenvelder een ruit vormen, en is er steeds iemand aanspeelbaar.
Opbouw en druk
Bij balbezit tegenstander leggen teams die spelen in 5-3-2 de nadruk op de verdedigende organisatie. Dit stelt de beter verdedigende ploegen in staat om te domineren zonder bal, zoals ik dat graag noem. Er hoeft dan niet hoog druk te worden gezet.
Kiest het team hier op momenten wel voor, dan kan ook in dit systeem druk van back op back worden toegepast. Voordeel van 5-3-2 is dat er dan nog vier spelers overblijven achterin. Dit kan afhangen van hoe de tegenstander speelt. Tegen buitenspelers laat je de back misschien liever staan.
Dan is er de optie van het druk zetten met de 3 middenvelders. Deze kunnen volledig kantelen naar de bal om te voorkomen dat de tegenpartij nog verder kan komen.
De backs zijn belangrijk in de opbouw en aanval. Dit doen ze zoals dat in bijvoorbeeld 4-4-2 zou gebeuren. Dus niet zo diep en aanvallend als de rol van de meeste wing backs. Door tijdens de eerste fase van de opbouw hoog en breed te staan, moet de tegenpartij reageren.
De backs kunnen iets inzakken, wanneer de vrije verdediger inschuift op het middenveld. Daarna wordt van ze verwacht dat ze erg goed het moment kiezen om mee te gaan. Wing backs hebben meer vrijheid om aan te vallen. Toch zien we traditionele backs net zo effectief aanvallen.
Het middenveld kan worden ingevuld met defensief sterke spelers. Wordt er gekozen voor voetballend vermogen, dan heeft dat natuurlijk ook gevolgen voor de speelstijl. Een team dat wil opbouwen zal op het middenveld de types nodig hebben om dat uit voeren.
Ik hoop dat de voorbeelden en opties die ik hierboven heb genoemd aantonen dat een systeem als 5-3-2 niet defensief hoeft te zijn. Een aanvallend ingesteld elftal ben je vooral vanwege de intenties.
Schrijf een systeem niet af vanwege de vooroordelen die erover bestaan. Alle systemen hebben voor- en nadelen. Weeg deze af tegen de kwaliteiten in de selectie.
Geschreven door: Freddy Gomes