Het voetbal is als sport continue aan het ontwikkelen.
Veranderingen zien we vanuit organisaties als de UEFA en de FIFA, maar er zijn ook voorbeelden van natuurlijke veranderingen binnen de lijnen. De belangrijkste is misschien wel dat het speelveld steeds kleiner is geworden in de laatste jaren.
Het is nu vrij normaal om 20 spelers te zien die zich bevinden op een klein deel van het gehele veld. Voetbal is veel tactischer geworden, waardoor kwalitatief mindere teams het kunnen opnemen tegen sterkere ploegen. Als gevolg van deze veranderingen zien we posities verdwijnen of evolueren.
Ouderwets
Een tijdje geleden schreef ik over de Voorstopper en Laatste man. Ik beschreef de positie als ouderwets, uit een tijd waarin een lang speelveld nog heel gewoon was. De laatste man speelde letterlijk achter de verdediging, in sommige gevallen wel meters achter de voorstopper en backs.
Zo had het elftal een 'slot op de deur', en zo waren er nog meer manieren om die bijzondere positie te beschrijven. Ik ben opgegroeid met deze positie, waarbij de speler in de verdediging ballen wegwerkte en rugdekking moest verlenen aan anderen.
Nu spelen teams bijna altijd met de verdediging op één lijn, en worden centraal de taken anders verdeeld. Soms is er sprake van een vrije verdediger, maar vaker zien we een linker en rechter centrale verdediger. Beiden spelen dan in de eigen zone, en pakken daar de spits op.
Spelverdelers als Wesley Sneijder zien we niet meer. Als ze er al zijn, spelen deze voetballers veel meer vanaf de eigen helft. Daar moeten ze aan de bal komen om voor het elftal op te bouwen. Denk hierbij aan het verschil tussen Frenkie de Jong en Wesley Sneijder.
Andere type middenvelders, want De Jong brengt meer de bal waar Sneijder een echte passer was. De posities waar zij in balbezit komen is vooral anders. Dit heeft nog meer te maken met de veranderingen in het voetbal, dan met de verschillen tussen beide als speler.
Waar in het verleden de nummer 10 speelde achter de aanvallers, spelen de huidige types die het spel moeten maken juist voor de verdediging. Het is de positie met de punt naar achter die nu de taak heeft die vroeger de traditionele 10 had. Die vergelijking gaat het meest op.
Net als de spelverdeler was ook de schaduwspits een 10. Deze positie zien we vanwege de kleine ruimtes niet of nauwelijks nog. In plaats daarvan 'een dubbele 10'. Dit zijn spelers die vanuit het middenveld onder andere verticale loopacties kunnen maken in de richting van de vijandelijke 16.
Zij hoeven zeker in balbezit kortere stukken af te leggen bij die loopacties. Uiteindelijk zijn het nog wel zogeheten box-to-box spelers, omdat wel wordt verwacht zij bij balverlies meeverdedigen.
Nieuw
Oranje speelde al in 2014, dus 10 jaar geleden, in de 3-5-2 van Louis van Gaal. Nieuw mag ik de wing back dus eigenlijk niet meer noemen. Wel is het zo dat we steeds meer teams zien die (succesvol) gebruik maken van deze positie. Soms overigens ook in een 3-4-3 systeem.
Het is vaak duidelijk dat 2 mensen op de vleugel te veel is omdat deze spelers dan bijvoorbeeld op 15 meter van elkaar staan. Dat was in het verleden wel anders met een langer speelveld. De afstand tussen back en buitenspeler was toen zomaar het dubbele.
Hier kwam dan ook nog eens een middenvelder bij aan de binnenkant om eventueel de twee te verbinden. Wanneer er geen sprake is van een wing back, zien we dat spelers naar binnen trekken. Met een aanvallende back in het team trekt buitenspeler naar binnen, in de richting van de spits.
Staat er een echte buitenspeler, dan zien we backs die in balbezit aan de binnenkant staan. Hier speler zij dan bijna als extra middenvelder. Guardiola dit dit graag, en heeft ons met Stones een mooi voorbeeld gegeven van de juiste type voor deze plek in het elftal.
Welke veranderingen zijn jou nog meer opgevallen in de afgelopen jaren?
De veranderde rol van de buitenspeler wil ik nog beschrijven. Mede omdat het een positie waar ik lange tijd heb gespeeld.
Lees Hier Meer over Posities:
De rol en taken van middenvelders
