De twee verdedigers die in een 4-3-3 of 4-4-2 centraal achterin spelen, hebben in die systemen traditioneel de rugnummers 3 (voorstopper/mandekker) en 4 (vrije verdediger, voorheen laatste
man). Deze posities worden ook wel de linker centrale en rechter centrale verdedigers genoemd.
De voorstopper van een elftal is de centrale verdediger die verantwoordelijk is voor het afstoppen van de spits van de tegenstander. Een voorstopper wordt ook wel de mandekker genoemd, omdat op deze positie wordt verwacht dat deze speler de spits overal op het veld volgt.
De voorstopper en de spits van de tegenpartij zullen veel 1 tegen 1 duels uitvechten in een wedstrijd. Voorstoppers hebben als belangrijkste taak het uitschakelen van de nummer 9. Het zijn vaak fysiek sterke spelers, die kopsterk zijn en snelheid in huis hebben.
Spitsen willen vooral graag scoren. Een ouderwetse voorstopper zal een topdag hebben als de spits van de tegenpartij niet scoort, en het resultaat ook nog eens goed is. In balbezit kan het opbouwen van achteruit beginnen bij het centrale duo, waarbij beide spelers ruimte maken door uit elkaar te gaan staan.
Het centrale duo
In het verleden was de partner van de voorstopper de laatste man. Deze moest rugdekking verlenen aan de voorstopper én aan beide backs. De laatste man kwam aan de naam vanwege de positie van spelen achter de verdediging. Soms speelde een laatste man echt meters achter de laatste linie.
Om die reden werd deze positie ook wel de ausputzer genoemd, vanwege de taak om achterin 'schoon te maken'. Ook de term libero is wat verouderd, maar nog wel van mijn tijd. Ondanks de vertaling werd hier meestal wel een laatste man mee bedoeld, toen een normale positie.
Een voorstopper en laatste man waren partners, maar het waren wel 2 verschillende posities die andere dingen vroegen van spelers. Vandaag is dat anders. Ten eerste is de positie van laatste man/speler zo goed als verdwenen. De rol noemen we nu vrije verdediger.
Dit komt door de veranderingen in het voetbal. Teams houden tegenwoordig het veld juist klein, en willen zo compact mogelijk verdedigen. Dus zien we ploegen die als collectief schuiven over het veld. Vooruit, naar de zijkanten en indien nodig weer terug. De laatste linie vormt één lijn.
De aanvoerder van Oranje, Virgil van Dijk speelt vaak als vrije verdediger. Hij speelt niet achter zijn verdediging zoals vroeger gebeurde, maar laat het oppakken van de spits wel veel aan zijn partners. Hierdoor kan hij zich bezighouden met rugdekking verlenen en uitstappen.
Aan de bal kan hij indien nodig inschuiven. Hij is opbouwend sterk, en kan zijn goede pass gebruiken wanneer bijvoorbeeeld de verdedigende middenvelder wordt vastgezet. Dit kan mede omdat de spits wordt opgepakt door de andere centrale verdediger.
Zonder vaste rol
De twee centrale verdedigers kunnen ook zonder vaste rol achterin staan. In plaast van pure mandekking voeren zij beide op momenten 1 tegen 1 duels met de spits uit. Dit wordt zoneverdediging genoemd omdat zij dit doen op basis van de kant waar de spits op dat moment is.
We spreken dan van een linker centrale en rechter centrale verdediger. De spits zal aan de kant van de bal moeten komen om aanspeelbaar te zijn. Daar kan deze worden opgepakt door één van de twee. De ander komt erbij voor de rugdekking en het afdekken van de eigen ruimte.
Zo moet de ruimte tussen de back en de centrale verdediger in de gaten worden gehouden. Dit is de ruimte waarin middenvelders graag diepgang zoeken, of een buitenspeler die opeens een diagonale loopactie maakt.
Ontstaat er gevaar door het midden, dan is het aan de vrije verdediger om op dat moment uit te stappen om in te grijpen.
Veranderingen in het voetbal zullen we blijven zien. Zoals de laatste man/speler zo goed als verdwenen is, zo zien we meer teams die spelen in een 3-5-2 systeem. Het spreekt voor zich dat 3 verdedigers anders verdedigen en opbouwen in vergelijking met een centraal duo.
Lees Hier Meer:
De rol en taken van middenvelders
Hi, mijn naam is Freddy Gomes. Ik ben de oprichter van Voetbal Tactics. Bedankt voor het lezen! Heb jij een onderwerp dat je graag terug wilt zien op onze blog? Laat het mij weten, en misschien schrijf ik er wel over. Ook voor vragen/opmerkingen mag je mij mailen :)
