Een verticale pass is een pass die recht vooruit wordt gespeeld.
Wanneer deze bal goed wordt uitgevoerd, kan deze in één keer de tegenstander uit positie spelen. Hiermee kan je een gevaarlijke situatie creëren op de helft van de tegenpartij.
Een goede verticale pass slaat minimaal één station over, waarmee de bal over 20 of 25 meter wordt ingespeeld. Als de pass het middenveld van de tegenstander kan passeren, kan je tussen de linies komen te voetballen.
Belangrijk is dat op het moment dat deze pass wordt gegeven, de ontvanger weet door te draaien. Daarna moet er een goed gevolg worden gegeven. Wanneer de bal wordt ingespeeld, moet de ontvanger zich bewust zijn van de positie, en de omgeving.
Er moet meteen sprake zijn van lopende mensen, die daarmee gebruik kunnen maken van de ruimte die is ontstaan.
Het probleem
Te vaak zien we teams opbouwen zonder plan. Je weet dat je naar voren wilt, in de richting van de goal van de tegenstander. Dat rondspelen gebeurt dan in een laag baltempo, ook wel de balcirculatie genoemd. Er is te weinig beweging, mogelijk omdat spelers niet goed weten wat ze moeten doen.
De vraag is wat je precies probeert te bereiken. Ja, verzorgd voetbal spelen wordt er dan gezegd. Maar welke speler wil je aan de bal krijgen, en waarom? En op welk deel van het veld wil je die speler of spelers aan de bal krijgen? En wat moet het team doen als dat zover is?
Dit zijn allemaal dingen waar je over na moet denken als je via de opbouw een aanval wilt opzetten. Met opbouwen zonder plan zal de bal in een laag tempo van links naar rechts worden gespeeld. Dat is niet de manier om de tegenpartij uit elkaar te spelen.
Ruimte
Er zal niet altijd ruimte zijn om de verticale pass te geven. Teams moeten geduld opbrengen, en proberen de tegenpartij te lokken. Op momenten dat zij druk zetten kan de ruimte ontstaan. Blijven zij echter in positie, en compact, ga dan niet de pass forceren.
Je moet balverlies voorkomen, zeker wanneer je spelers net vooruit willen gaan. Anders heb je kans dat de tegenpartij kan counteren. Begin, zoals vaker, met het groot maken van het veld in balbezit. Spelers gaan uit elkaar. Dat begint achterin, met de centrale verdedigers en de backs breed en hoog.
Daarna kan een middenvelder inzakken tussen het centrale duo. In een 4-3-3 kunnen de twee andere middenvelders uit elkaar gaan staan. Als zij een tegenstander naar zich toe trekken, ontstaat er ruimte voor de spits om op het middenveld te komen.
Er is dan een passlijn naar de spits van achteruit. Wordt de pass gegeven, dan zijn er twee opties. De spits gaat voor een kaats op een bijsluitende middenvelder, of de spits draait door in de richting van het vijandelijke doel. De andere aanvaller moeten in dat geval zorgen voor beweging.
Dit is één voorbeeld van een idee achter de opbouw. Zo zijn er meerdere die je kunt gebruiken. Is je spits niet het type van inzakken op het middenveld, dan kan je gebruik maken van een andere aanvaller. Deze kan op de positie van buitenspeler starten, en daarna inzakken op zoek naar de bal.
De back die al breed en hoog stond kan in dat geval nog hoger gaan staan, terwijl een middenvelder wat meer zakt om die ruimte te pakken. Al deze bewegingen zullen zorgen voor een reactie bij de tegenstander. Je kan van die reacties profiteren door hierop voorbereid te zijn.
Een mooi voorbeeld van een speler die deze rol geweldig in kan vullen is Jamal Musiala.
Een collectief voorbeeld van de effectiviteit van de verticale pass zagen we in de wedstrijd van Nederland tegen Roemenië, op het EK van 2024. Ik schreef hierover in de Vierkant van Ronald Koeman. Het voorbeeld gaf ik ook in Waarom jij je buitenspelers sneller moet Bereiken.
Opvallend aan dat voorbeeld is dat Roemenië niet eens voor zoveel druk zorgde. De ploeg dacht het werk al te hebben gedaan door zich goed te positioneren. Helaas voor het team lieten zijn minimaal één passlijn vooruit open staan, waar Xavi Simons kon worden gevonden.
Het kan zijn dat de spelers niet dachten dat de pass zou worden gegeven. Het is waar dat er in teveel gevallen wordt gekozen voor een meer voorspelbare pass. Daar zit meteen de kracht van de verticale bal. Kies je de momenten goed, dan kan het bijdragen aan de overwinning.
Lees Hier Meer:
Geschreven door: Freddy Gomes
