“De omschakeling: Van balbezit tegenstander naar balbezit en andersom.”
Dinamo Kiev had in de jaren '70 en '80 grote successen gevierd in Europa. In 1975 en 1986 lukte het zelfs om een Europese prijs te pakken. In beide gevallen won de grote club de Europa Cup 2, toen het Europese toernooi voor de bekerwinnaars.
Het zou even duren, maar tegen het einde van de jaren '90 zou Dinamo weer van zich laten horen in Europa. Het was geen toeval dat dit samenviel met de terugkeer van een topcoach. Trainer Lobanovsky had in 1988 de finale verloren van Oranje, en was terug na een aantal andere avonturen.
Lobanovsky had niet lang nodig om van Dinamo een machine te maken. Het was een ploeg die in seconden van de ene kant van het veld kon oversteken naar de andere kant. De trainer had voorin twee jonge, onbekende maar levensgevaarlijke spitsen staan.
De namen van de twee: het duo Rebrov en Shevchenko.
De drie zouden Dinamo Kiev naar een kwartfinale en een halve finale in de Champions League leiden. Barcelona werd met 3-0 en 4-0 verslagen door de countermachine. De successen van Dinamo zouden Shevchenko een zeer verdiende transfer opleveren naar AC Milan. Hier zou hij doorgaan met doelpunten scoren.
In het seizoen 2013/2014 scoorde Real Madrid uit tegen Bayern München een prachtige goal op de counter. Balverlies van Ribery in de 16 van Real (!) eindigde een paar seconden later met een goal van Cristiano Ronaldo. Di Maria, Bale, Benzema en opnieuw Bale met de assist. Zij staken moeiteloos het veld over na een aanval van Bayern om Cristiano in stelling te brengen.
Bayern keek op dit moment al tegen een achterstand aan, en moest alles op alles zetten om uitschakeling te voorkomen. Met veel mensen ging de ploeg naar voren. Te weinig spelers hielden rekening met mogelijk balverlies. Eenmaal zover waren zij in voorwaartse beweging. Voor Real was het geen probleem om met snelle en vaardige spelers het klusje af te maken.
Gareth Bale zou overigens in dezelfde maand zijn kracht in de omschakeling tonen. In de Copa del Rey finale scoorde hij met een heerlijke solo. Op eigen helft kwam hij een paar minuten voor tijd in balbezit. Hij ging een sprint aan met Barça verdediger Bartra, die eerder had gescoord. Bale was Bartra te snel af in een bekend sprintduel, ging de 16 in en maakte af.
Waar het mis gaat
Aan een omschakeling van de tegenstander gaat balverlies vooraf. Dit kan een dribbel zijn of een verkeerde (of onderschepte) pass. Het is daarom belangrijk om op sommige momenten zuinig te zijn op het balbezit. Minder risico in het spel betekent minder omschakelen, om kwetsbaarheid te voorkomen. Dit is in mijn ogen de basis van het tiki taka voetbal.
Kies je voor risico, dan moet de organisatie in verdedigend opzicht goed zijn. De term 'balans in de ploeg' wordt zo nu en dan belachelijk gemaakt, maar het kan wel het verschil tussen winst en verlies betekenen. Als op het moment van balverlies blijkt dat te veel mensen in voorwaartse beweging waren, is een snelle omschakeling van de tegenstander fataal.
De juiste balans in het team betekent dat er altijd genoeg mensen zijn die op elk moment verdedigend denken. Zelfs wanneer de bal in de 16 van de tegenstander is, zullen die spelers moeten scannen naar de mogelijkheden op de counter. Zo kan er sneller en beter worden gereageerd, en kan de tegenaanval worden gestopt.
Frankrijk 2018
Didier Deschamps is geen trainer die altijd de bal hoeft te hebben. Tijdens het WK van 2018 in Rusland vond hij het best dat de tegenstander meer balbezit had. Hij hield zich liever bezig met de verdedigende tactiek van zijn team. Spits Giroud scoorde tijdens het toernooi geen goal. Toch was hij belangrijk voor het team.
Geen spits verdedigde tijdens het WK zoveel als de nummer 9 van de Fransen. Het was onder meer dankzij zijn arbeid dat Mbappé aan de zijkant kon blijven hangen. Het sterke middenveld van de Fransen was zowel voetballend als verdedigend sterk. Kanté en Matuidi waren de opknappers en lopers. Pogba en Griezmann zorgden met de passing ervoor dat de Fransen konden counteren.
Mbappé hoefde verdedigend niet veel te doen. Hij moest op het moment van de omschakeling vooral zorgen dat hij gebruik maakte van zijn snelheid. Het strijdplan van Deschamps werkte goed. Zijn ploeg versloeg Argentinië, Uruguay en België op weg naar de finale. Daarin was het duidelijk een maatje groter dan Kroatië.
De winnaar van 2018 had het onder meer te danken aan een onhoudbare omschakeling. En dankzij die troef had het niet eens een scorende spits nodig.
Lees Hier Meer:
