Als kind had ik zeker niet de rust om een boek te lezen. Tot ik de boeken ontdekte van 'Snelle Jelle'. Wekelijks trok ik naar de bibliotheek om de boeken van Snelle Jelle te lenen. Vrijwel elke avond lag ik vroeg in bed om de avonturen van de jonge spits van Groene Ster te kunnen volgen.
In één van de boeken uit die tijd, helaas weet ik niet meer precies welke, stond een opstelling uit de jaren '50 of '60 uitgebeeld. Ik wist niet wat ik zag. Zelf ben ik geboren in 1982, en sinds ik de leeftijd had om op een 'groot veld' te spelen was 4-3-3 het enige systeem dat voor mij bestond. In het boek werd echter een systeem uitgebeeld met 5 (!) aanvallers, met onder anderen een links- en rechtsbinnen.
Opstelling maken
In een voetbal opstelling kunnen er zeer veel zaken variëren. Eén ding is zeker: er staan bij de aftrap 11 spelers in het veld. Daarnaast is het ook zo dat er 4 'hoofdposities' zijn in het veld:
- de keeper
- verdediging
- middenveld
- aanval
Wanneer we in het voetbal spreken over de opstelling, en vooral over de gevoerde tactiek wordt de keeper in de meeste gevallen niet genoemd. Zo spreken we dus meestal bijvoorbeeld over een 4-3-3 of 4-4-2.
Doorgaans wordt een 4-3-3 opstelling gezien als een aanvallendere variant dan een 4-4-2. Dit klopt niet altijd omdat dit per opstelling kan variëren, en uiteindelijk afhangt van de spelers die op een bepaalde positie staan, en de opdrachten die ze wordt meegegeven.
Hoe maak of kom je tot de beste opstelling?
In een 4-3-3 kies je dus voor 4 verdedigers, 3 middenvelders en 3 aanvallers. In een 4-4-2 speel je met 4 verdedigers, 4 middenvelders en 2 spitsen.
Bij het bepalen van een opstelling kan een trainer twee dingen doen. Een trainer kan uitgaan van zijn eigen voetbalfilosofie en zijn lievelingsopstelling en systeem laten uitvoeren door zijn spelers, of hij neemt dit besluit puur vanuit zijn beschikbare spelersmateriaal (en mogelijk ook de kwaliteiten om deze uit te laten voeren).
De speler die je inzet op een bepaalde positie moet de karakteristieken hebben van spelers op de desbetreffende posities. Verdedigers moeten een man kunnen uitschakelen, goed zijn in 1 tegen 1 situaties. Middenvelders moeten een bepaald loopvermogen in huis hebben en tactisch sterk zijn.
Aanvallers zijn vaak behendig en hebben een bepaald scoringsdrift. Buitenspelers zijn meestal specialisten in 1 tegen 1 situaties, en het passeren van verdedigers. Het is daarnaast ook goed om te luisteren naar wat een speler zelf denkt en wilt wat zijn positie betreft.
Zo kan een trainer die altijd 4-3-3 wil spelen dit ook blijven doen wanneer hij niet beschikt over echte buitenspelers. Het beste is echter om dan een opstelling te kiezen die zijn spelers met de kwaliteiten die zij wel beschikken, goed kunnen uitvoeren. Het team zal dan waarschijnlijk veel beter hetgeen kunnen uitvoeren wat van ze verwacht worden.
Een goed voorbeeld hiervan is in mijn ogen hoe jaren geleden spelers als Vd Vaart, Van Persie en zelfs Kuijt bij het Nederlands Elftal als buitenspelers opereerden. Soms wil een trainer per se een bepaald systeem hanteren, en komen spelers terecht op een positie die misschien niet erg goed bij ze past. Het is dan belangrijk om de verwachtingen van de wijze waarop die speler de positie invult aan te passen.
Voorbeeld: Met een pure buitenspeler aan één van de flanken is het niet nodig of mogelijk zelfs niet gewenst dat een back steeds mee opkomt. Het is dan een betere optie om de buitenspeler alle ruimte te gunnen om de 1 tegen 1 uit te spelen tegenover de directe tegenstander.
Zo kun je een back opstellen die verdedigend erg sterk is en aanvallend wat minder. In het geval je aan de andere kant niet beschikt over een echt buitenspeler kun je daar juist wel met een zeer aanvallend ingestelde back spelen.
Is een systeem hetzelfde als een opstelling?
De Hollandse School gaat altijd uit van een 4-3-3 opstelling, met klassieke buitenspelers. Wanneer we het hebben over een opstelling hebben is het echter niet duidelijk waar het precies over gaat. Zelf maak ik onderscheid tussen de termen opstelling en systeem. Dit is omdat het systeem/opstelling 4-3-3 bijvoorbeeld niets zegt over hoe de specifieke taken worden toebedeeld aan spelers (per positie).
De opstelling zegt alleen iets over hoe er in grote lijnen zal worden gespeeld, en welke spelers er als basisspelers binnen de lijnen komen. Het systeem wat wordt gehanteerd spreekt over veel meer specifieke zaken dan alleen de opstelling. Twee teams die tegen over elkaar staan in een 4-4-2 kunnen voor een andere speelwijze kiezen, terwijl beide ploegen uitgaan van hetzelfde principe.
Een 4-4-2 opstelling geeft verder niets weg over de rollen van de 4 middenvelders. Hoe verschijnt dit team aan de aftrap? Spelen de middenvelders centraal in een blok voor de verdediging, of is de formatie een ruit met de punt naar achter? Zo zijn er meer zaken die veel gedetailleerder worden besproken als het gaat om het systeem.
Lees Hier Meer:
