Het magische middenveld van FC Barcelona noemde ik in een stukje over de beste middenveld combinaties die ik heb gezien. Naast de kwaliteit van de spelers op dat middenveld, was er ook een tactische reden voor de dominantie van die linie bij de Catalanen.
Dat prachtige voetbal kwam onder andere tot stand dankzij de speelwijze met een valse spits. Ik ben ervan overtuigd dat het tiki taka voetbal van FC Barcelona mede daarop was gericht. Het belang van creëren van een extra (voetballende) middenvelder houdt mij al langer bezig.
Bij Barça werd er tiki taka gespeeld om vervolgens de buitenspelers in de diepte weg te kunnen sturen. Ik omschreef dit eerder als kort, kort, lang. Mede door het succes van Barcelona in deze periode, werd die denkwijze bij het nationale elftal van Spanje als basis gebruikt.
Al ging men hier uiteindelijk nog een stapje verder. Ik kon mij de experimenten van de Spaanse ploeg herinneren. Dat er een tijd werd gespeeld in een systeem dat bijna als grap 4-6-0 werd genoemd. Tot mijn verbazing bleek dat Spanje de finale van Euro 2012 zonder spits speelde.
Sterker nog, naast Fernando Torres, die in 2008 de winnende goal had gemaakt, zat ook Pedro op de bank. De buitenspeler stond in de WK-finale van 2010 nog in de basis. Het toont aan hoe de Spanjaarden de speelwijze zonder spitsen en aanvallers ontwikkelde.
De uitvoering
Jordi Alba was tijdens het EK van 2012 nog speler van Valencia. Samen met David Silva waren zij de enige twee spelers die niet speelden voor Real Madrid of Barcelona. Arbeloa speelde als rechtsback. Het was geen toeval dat Alba als back in de finale tot scoren kwam.
De backs hadden eigenlijk de rol van de buitenspelers in de Barcelona versie. Deze hielden het veld breed, waardoor zij de aandacht van de tegenstander trokken. Op het moment dat het spelletje zich een tijdje centraal afspeelde, konden zij verrassen door diep te gaan aan de zijkant.
Met Fabregas als diepste man, eigenlijk een middenvelder, trokken alle spelers vaak in de bal. Op papier aanvallers, deden middenvelders Iniesta en Sliva hetzelfde. Dit maakte het mogelijk om te voetballen met een zwaar versterkt middenveld, zodat er altijd iemand aanspeelbaar was.
Op deze manier probeerden de Spanjaarden de tegenstander aan te trekken. Het druk zetten moest toch ergens gebeuren, al waren tegenstanders altijd bang om te ver naar voren te verdedigen. Het korte, snelle spel diende om de tegenstander zoveel mogelijk te vermoeien.
Andere teams die dit proberen lopen vaak tegen het probleem aan dat dit zich in een te laag tempo afspeelt, waardoor de tegenpartij makkelijker de afstanden af kan leggen. Hierdoor houden zij het langer vol. Hier komt nog bij dat de manier van spelen makkelijker te beantwoorden was.
Wat Spanje met de unieke speelwijze probeerde, was de tegenpartij zoveel mogelijk aan het denken zetten. Met een diepe spits in de opstelling, is dat zo opgelost. Staan er buitenspelers opgesteld, dan weten de backs en de rest van de verdediging in ieder geval wat ze te wachten staat.
De EK-finale van 2012 liet zien dat zelfs de meesters van het verdedigen moeite kunnen hebben met een speelwijze die door geen enkel ander team wordt gehanteerd. Het tiki taka van Spanje was gebaseerd op twee zaken die ik de afgelopen tijd regelmatig heb behandeld.
Het spelen met een versterkt middenveld, en de tegenpartij steeds laten raden naar wat er komen gaat. Hier kwam natuurlijk de buitengewone kwaliteiten bij van de selectie. Jarenlang had bijna geen enkele tegenstander hier een antwoord op.
Wat de critici van tiki taka ook als argument hadden, de prijzen vertelden een ander verhaal.
Geschreven door: Freddy Gomes
